Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo - Quảng Trị

KHU KINH TẾ - THƯƠNG MẠI ĐẶC BIỆT LAO BẢO - TỈNH QUẢNG TRỊ

I. Thông tin chung về Khu kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo - Tỉnh Quảng Trị

Ngày 12/11/1998, Thủ tướng chính phủ đương thời là Ông Phan Văn Khải đã ký quyết định số 219/1998/QĐ-TTg về việc ban hành quy chế Khu vực khuyến khích phát triển kinh tế và thương mại Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị (Gọi chung là Khu Thương Mại Lao Bảo). Đây là dự án được ra đời dựa trên chính sách nâng cao quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Lào, củng cố mối quan hệ đồng minh trên cơ sở thiết lập một khu vực phát triển kinh tế chung, được phép áp dụng các chính sách ưu đãi đặc thù như chính sách về thuế nhập khẩu, chính sách về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp... Khu Thương Mại Lao Bảo được coi là chính là tiền thân của Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo về sau. Căn cứ nội dung Quyết định của Thủ tướng, UBND tỉnh Quảng Trị đã thành lập Ban Quản lý khu thương mại Lao Bảo theo Quyết định số 1528/QĐ-UB vào ngày 15/12/1998

Ngày 12/01/2005, Thủ tướng Phan Văn Khải tiếp tục ban hành Quyết định số 11/2005/QĐ-TTg về Quy chế Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo thay thế cho Quyết định số 219/1998/QĐ-TTg, đây chính là quy chế đầy đủ đầu tiên của Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo. Sau đó, Ban Quản lý Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo được thành lập theo Quyết định số 130/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng, đánh dấu cơ chế quản lý hoàn chỉnh đầu tiên của Khu Kinh tế Lao Bảo. 

(Hình ảnh thủ tướng Phan Văn Khải trong buổi khảo sát cùng các lãnh đạo Bộ, Ngành Trung Ương để thành lập KTM Lao Bảo)

II. Về quy hoạch và chính sách ưu đãi tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo 

Ngày 20/09/1999, Thủ tướng chính phủ Phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng khu thương mại Lao Bảo theo Quyết định số 189/1999/QĐ-TTg. Theo đó, Khu Thương mại Lao Bảo được phê duyệt xây dựng trên khu vực biên giới giáp tỉnh Sa-va-na-khét của Lào - phía Tây của tỉnh Quảng Trị, bao gồm địa phận hành chính của Thị trấn Lao Bảo, Thị trấn Khe Sanh, các xã Tân Thành, Tân Long, Tân Lập, Tân Liên và Tân Hợp (huyện Hướng Hóa) tỉnh Quảng Trị với diện tích tự nhiên thuộc vùng nghiên cứu quy hoạch là 15.804 ha bao gồm khu dân cư, các khu chức năng như Cửa khẩu, Khu công nghiệp, Khu thương mại và Dịch vụ, Trung tâm hành chính, Trung tâm văn hóa, Khu vực An Ninh Quốc Phòng, Rừng phòng hộ. 

Ngày 07/04/2011, Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo được điều chỉnh Quy hoạch theo Quyết định số 495/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Phạm vi nghiên cứu quy hoạch được điều chỉnh thành:
+ Phía Bắc Giáp với xã Hướng Tân, huyện Hướng Hóa;
+ Phía Nam giáp xã Thuận, Huyện Hướng Hóa;
+ Phía Đông giáp với xã Đakrông huyện Đakrông;
+ Phía Tây và Nam giáp với Khu thương mại Đenssavẳn tỉnh Savanakhet của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; 
+ Khu vực nghiên cứu mở rộng (khu vực cổng C) tại xã Hướng Tân, huyện Hướng Hóa.

Đồng thời, Tính chất của Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo được điều chỉnh tư việc chỉ phục vụ mục đích nâng cao quan hệ hợp tác Việt Nam - Lào và phát triển khinh tế phía Tây tỉnh Quảng Trị lên thành thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa các nước trên hành lang kinh tế Đông Tây, điều nay thể hiện mục đích mở rộng hợp tác và nâng cao vị thế của Việt Nam đối với toàn bộ khu vực Đông Nam Á. 
Các hạng mục chi tiết khác như công trình dân sinh và các phân khu chức năng cũng được điều chỉnh để phù hợp với Quy hoạch và tầm nhìn mới. 

(Bản đồ quy hoạch các Khu kinh tế và Khu công nghiệp tỉnh Quảng Trị)

Chính sách ưu đãi tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo
Từ thời điểm thành lập tới năm tới Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo được áp dụng các chính sách ưu đãi đặc thù mà chưa có điều kiện áp dụng tới các nơi khác trên cả nước về mọi mặt như Ưu đãi thuế tại địa bàn vùng xâu, vùng xa; Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp; Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân; Ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt; Ưu đãi về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Ưu đãi về Tín dụng; Chuyển lỗ trong kinh doanh; Ưu đãi về đất đai, nhà ở. Có thể nói Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo là một trong các khu vực đầu tiên và duy nhất được hưởng đầy đủ, trọn vẹn các ưu đãi đầu tư ở mức độ cao nhất tại Việt Nam. 

Tuy nhiên, trải qua thời gian áp dụng, các chính sách ưu đãi tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo đã dần bộc lộ các điểm yếu, ngay cả khi nó đã được điều chỉnh lần lượt bởi các Quyết định số 33/2009/QĐ-TTg và 93/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong đó hạn chế tiêu biểu là việc các tổ chức cá nhân lợi dụng các  chính sách đặc thù của Khu để tiến hành các hoạt động gian lận thương mại hưởng ưu đãi, đồng thời một số các ưu đãi được áp dụng đã không còn phù hợp với tình hình thực tế. 

Kể từ khi Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 2016 được ban hành, Khu Kinh tế Lao Bảo đã không còn đủ điều kiện áp dụng chính sách với khu phi thuế quan mà chỉ đủ điều kiện để áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với Khu kinh tế cửa khẩu. Cụ thể, về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, các dự án đầu tư trong KCN sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi là 10% trong vòng 15 năm, trong đó miễn thuế 04 năm đầu và giảm 50% số thuế phải nộp trong 09 năm tiếp theo.

III. Tình hình phát triển và các dự án tiêu biểu tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo.

Tính đến năm 2019, Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo đã thu hút được 1.663 tỷ đồng đầu tư vào các dự án phát triển kết cấu hạ tầng. Trong đó, nguồn vốn đầu tư Ngân sách nhà nước là 863 tỷ đồng cho 135 dự án. Ngoài ra, Khu kinh tế cũng đã thu hút được 425 doanh nghiệp, 67 dự án đầu tư và trên 4.000 hộ kinh doanh nhỏ lẻ với tổng số vốn đầu tư là trên 3.720 tỷ đồng trên tổng diện tích đất thuê là 1.756 ha. Dân cư trong Khu kinh tế cũng được tăng từ 29.000 người lên 45,000 người. Có thể nói, các con số không phải là quá ấn tượng đối với một khu kinh tế được đánh giá là nhiều tiềm năng như Lao Bảo, tuy nhiên, ý nghĩa về vị thế kinh tế mà chính trị mà nó mang lại là vô cùng to lớn cho Việt Nam, hình thành tuyến đường kinh tế quan trọng tại khu hành lang biên giới Đông Nam. 

Các dự án tiêu biểu tại Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo:

(Hình ảnh Trung tâm thương mại Lao Bảo)

(Hình ảnh Nhà máy sản xuất nước tăng lực ENERGY FRINK)

(Hình ảnh Cửa khẩu Lao Bảo)